Enkele reis
Op weg
naar mezelf
moest ik plotseling overstappen
maar ik wist het waar niet in de tijd.Krijtwit, naar adem happend,
conducteur, zei ik,
ik ben mijn kaartje kwijt.Badend in het zweet, dacht ik,
los van mijn as,
het was geen retour.Dat is het enige
dat ik zeker weet.– Saul van Messel –
Veel mensen weten niet goed wat ze willen. Ze missen richting en kunnen het juiste spoor niet vinden. Om die reden zitten ze niet lekker in hun vel. En hebben ze het gevoel dat ze in de verkeerde trein zitten. ‘Badend in het zweet’ komen ze dan bij mij voor een onderzoek om te ontdekken wat ze willen. Een ontdekkingsreis met enkele maanden doorlooptijd. Het ontdekken van een eigen wil is een traject met een aantal vaste tussenstops. Zelfkennis en kennis van de wereld, verbeelding, wikken en wegen en een keuze maken. En heeft de reiziger voldoende bagage, dan komt het aan op de moed om een nieuw avontuur te starten.
De vrije wil
Het uitgangspunt voor vertrek is dat je gelooft in de vrije wil. Er zijn mensen die geloven dat de vrije wil niet bestaat, we zijn onvrij. We zijn voorbestemd, alles ligt vast. Ik geloof daar niet in. Elk mens heeft een keuze om iets wel of niet te doen. Echter, je kan niet alles willen. Dat is afhankelijk van omstandigheden. Het is maatwerk om jouw eigen wil te ontdekken.
Vrijheid is afhankelijk van een wil. Als je iets doet wat iemand anders wil, dan ben je dus niet vrij. Dan word je geleid door de wil van een ander. Je handelingen zijn dan niet goed overwogen. Zo kun je erachter komen dat je gekozen hebt voor een bepaalde studie omdat je ouders dat graag wilden, terwijl je zelf liever een onderneming had gestart. Onvrijheid is onzekerheid over wat je wilt. Om te komen tot een wil die ook daadwerkelijk jouw wil is, is kennis over jezelf en de wereld om jou heen van essentieel belang.
Leer jezelf en de wereld om je heen kennen
Zelfkennis is de basis voor persoonlijke ontwikkeling en zelfontplooiing. Het gaat om het weten wie je bent en hoe je bent gevormd tot wie je nu bent. Leer de ontstaansgeschiedenis van jouw persoonlijkheid kennen, zoals ervaringen van lang geleden en de invloed van je ouders op jouw ontwikkeling. Blinde vlekken en belemmerende overtuigingen opsporen is van belang.
De wereld om je heen is je spiegel. Hoe zien andere mensen jou? Hoe kijken andere mensen naar een situatie? Wat denken ze, wat doen ze en wat voelen ze? Door je in anderen te verplaatsen zie je dat je ook op een andere manier in het leven kan staan. Kortom, gebruik de diversiteit in de wereld om te ontdekken wat voor jou van belang is. Ontdek hoe je ook kan zijn en wie je ook kan worden. Gebruik kunst, cultuur, literatuur en goede gesprekken om te reflecteren en te dromen.
Verbeelding en visualiseren
Heb je een goed beeld van jezelf en de wereld om je heen, dan weet je wat je vertrekpunt is. En kan je een overzicht krijgen van wensen die je wilt vervullen. Vervolgens kan je een voorstelling maken hoe het is als een wens in vervulling gaat. Het instrument dat je hiervoor tot je beschikking hebt, is de verbeelding of fantasie. Je kunt je een voorstelling maken van wie je wordt als je besluit datgene te doen wat je wenst. Je leeft je in hoe iets voelt, wat je gedachten zijn, hoe je oordeelt in een bepaalde situatie. Hoe is het om te stoppen met een activiteit die je nu stress oplevert. Of hoe is het leven als je een sport gaat beoefenen naast je werk voor ontspanning en meer sociaal contact. Of hoe is het om van baan te veranderen en een baas te hebben met een andere stijl van leidinggeven. Deze voorstelling van wie je kunt worden neem je mee in het wikken en wegen over wat je daadwerkelijk wilt.
Vorming van de eigen wil
Door het wikken en wegen onderzoek je alle wensen die je hebt. Zet je zaken op een rijtje en raak je langzamerhand overtuigd welke wens het sterkst is. En zo creëer je de mogelijkheid om tot een beslissing te komen welke wens voor jou het meeste betekenis heeft. Je bent vrij in het kiezen van dat wat je gaat doen zolang er ook andere mogelijkheden zijn. Het cognitieve proces van wikken en wegen is de vorming van de wil. Door je handelen komt een wil tot uiting. Jouw wil is de wens die sterker is dan andere wensen die je ook hebt. De wil is de winnende wens. Is die wil niet goed overwogen, dan is je overtuiging minder sterk en je bereidheid eerder vatbaar voor twijfel. Je wilskracht vermindert met als mogelijk gevolg dat de wil nooit realiteit wordt.
Moed
Je kunt jezelf ontwikkelen door ernaar te streven op een bepaalde manier in de wereld te staan, je kunt ‘iemand willen worden’. Omdat iedereen uniek is, vraagt dat handwerk. Er bestaat geen opleiding voor, alleen begeleiding. Om voldoende zelfkennis te ontwikkelen, kun je de wereld om je heen als spiegel gebruiken. Door je verbeelding te gebruiken en door te wikken en te wegen kun je alle kennis over jezelf en over de wereld om je heen logisch verwerken en tot een overtuigende keuze komen wat je daadwerkelijk wilt. En als de gelegenheid er dan is, en je kunt kiezen uit meerdere mogelijkheden, als er ruimte is om tot handelen te komen die jouw wil uitdrukken en als je ook de juiste vaardigheden bezit, dan komt het nog op één ding aan: moed.
Je stapt uit een comfortzone, raakt uit balans, je komt ‘los van je as’. Je gaat iets nieuws ondernemen en dat vergt de moed om een stap te zetten. Persoonlijke ontwikkeling is geen retour, het is een enkele reis naar een onbekende bestemming. Een bestemming die je alleen kunt bereiken met de moed om een nieuw begin te maken.
En bereik je uiteindelijk een bestemming, dan begint het hele proces van voren af aan. Dan wordt het weer tijd om over te stappen.
Persoonlijke ontwikkeling is een enkele reis.
Dat is het enige dat je zeker weet!
Bronnen meer informatie
Bovenstaande komt voor een deel uit Excelleren in vrijheid, Een recept voor persoonlijke ontwikkeling en is gebaseerd op Het handwerk van Vrijheid van Peter Bieri.