zelfkennis, zelfbewustzijn

Er is nogal eens verwarring over wat er nu feitelijk wordt gemeten met een DISC-gedragsstijlenprofiel. Zowel bij coachees als bij coaches. Zo gebeurt het regelmatig dat ik hoor of lees dat een DISC-gedragsstijlenprofiel wordt ingezet om talenten in kaart te brengen. De coachee krijgt een verkeerd beeld van zichzelf. Daardoor trekt hij de verkeerde conclusies of neemt verkeerde beslissingen in het kader van zijn ontwikkeling én in het krijgen van meer zelfkennis en zelfbewustzijn.

Ik denk dat veel kritiek op een DISC-profiel (of een ander willekeurig profiel) mede hierdoor ontstaat. In mijn trajecten gebruik ik onderstaande uitleg om te verduidelijken wat er wordt gemeten en wat de verschillen zijn tussen gedragsstijlen, drijfveren, denkstijlen, talenten, vaardigheden, competenties en gedrag. Deze wil ik graag met jullie delen.

 

Jezelf zijn

Wij zullen moeten kiezen

de waarheid of de schijn

je kunt jezelf verliezen

door nooit jezelf te zijn.

Een gedichtje van Toon Hermans uit 24 Rozen.

 

trimetrix

Sinds 2004 gebruik ik TriMetrix als middel om mensen zelfkennis te geven, en bewust te worden, van denkstijlen, drijfveren en gedragsstijlen. Daarnaast gebruik ik het Bewustzijnsmodel om op een eenvoudige, schematische wijze weer te geven wat de relatie is tussen de drie lagen waaruit een TriMetrixprofiel is opgebouwd. Het is een eenvoudig model om uit te leggen hoe ik kijk naar een mens in relatie tot persoonlijke ontwikkeling.
Wat TriMetrix in kaart brengt is welke denkstijlen, drijfveren en gedragsstijlen iemand tot zijn beschikking heeft en inzet om een actie uit te voeren of een competentie te laten zien.

bewustzijnsmodel

Kern

Iedereen die wordt geboren heeft een kern die vast is en onveranderlijk. DNA, hersenstructuren, chemie, en mogelijk nog veel meer waar we nu nog geen weet van hebben. De kern bepaalt ons lichaam met alle fysieke en spirituele mogelijkheden die het bezit. Het is dat waarmee wij op aarde verschijnen. Het spreekt voor zich dat dit niet valt te meten en derhalve niet in het TriMetrixprofiel wordt weergegeven.

Denkstijlen

denkstijlen

Als wij op de aarde rondkruipen, en later lopen, doen wij als kind ervaringen op en gaan wij de wereld om ons heen, en onszelf, op een bepaalde manier waarderen, erover denken.

Deze wijze van denken maakt dat we als kind reeds keuzes maken in wat we leuk vinden en wat niet. De een wil alleen maar buitenspelen, de ander speelt liever binnen met poppen of maakt theater en een derde is niet bij de lego weg te slaan. Door deze keuzes ontwikkelen we bepaalde vaardigheden of talenten.

Drijfveren

drijfverenDrijfveren komen voort uit houdingen die iemand aanneemt ten opzichte van de wereld. Deze houdingen ontstaan door afkomst, opvoeding, opleiding en kennis. Je hebt bijvoorbeeld een zeer dominante ouder gehad die alles voor je bepaalde als kind en dat werd niet door je gewaardeerd. Dat kan resulteren in een houding, een overtuiging, dat je geen bepalende figuur in je omgeving ducht die jou vertelt wat je moet doen, die de controle over je heeft. Waardoor jij zorgt dat je nu altijd zelf de controle over de situaties bezit. Zo kan een ervaring uit het verleden zorgen dat je gedreven bent om leiding te nemen, om macht uit te oefenen.

Drijfveren zeggen ons waarvoor iemand in actie komt, wat hem in beweging zet, waarvoor iemand zijn talenten inzet. Zo kan je je bijvoorbeeld inzetten om anderen te helpen, een mooiere wereld te creëren of om controle en macht te hebben.

Gedragsstijlen

gedragsstijlenGedragsstijlen zijn als het puntje van een ijsberg. Je ziet iemands gedragsstijl, maar wat zich onder water bevindt is verborgen en voorzichtigheid is gewenst. Iemand kan aan de buitenkant heel ondersteunend zijn in interactie met zijn omgeving, maar dat wil niet zeggen dat hij gedreven is om iemand te helpen, of dat iemand klantgericht denkt. Daar kunnen andere drijfveren, denkstijlen of sterk ontwikkelde vaardigheden aan ten grondslag liggen.

Gedragsstijlen geven uw manier van doen weer. Ze bepalen voor een groot gedeelte hoe iemand samenwerkt en communiceert met zijn omgeving.

Daarbij kan de gedragsstijl van iemand verschillen per situatie. In de basis kan de stijl anders zijn dan bijvoorbeeld in stressvolle situaties of een situatie waar iemand wordt geforceerd (door zichzelf of door zijn omgeving). Hier praat ik dan over een responsstijl.

Acties en competenties

De acties die iemand uitvoert of de competenties die iemand laat zien, zitten aan de onderkant van het model. Het gaat hier over het uitvoeren van een handeling. Iemand kan bijvoorbeeld leiding geven en hierin competent zijn. Leiding geven is dan een actie die, succesvol, wordt uitgevoerd.

Persoonlijke ontwikkeling

persoonlijke ontwikkelingOntwikkelen zie ik als het ontdekken wat je aan mogelijkheden hebt, en hoe je deze het beste kunt inzetten. Door denkstijlen, drijfveren en gedragsstijlen in kaart te brengen krijg je als het ware een röntgenfoto van deze ‘soft skills’. Hiervan bewustworden, er op gaan vertrouwen en er gebruik van maken is ont-wikkeling. Het is als het ware jezelf ontdekken en worden.

Door regelmatig hierover te reflecteren en te spreken ontstaat er een opwaartse spiraal van zelfkennis, vermengd met ervaringen en ‘hard skills’ die ervoor zorgen dat iemand steeds succesvoller zal worden in het bewust en met succes inzetten van zijn eigen kracht en het omzeilen van zijn eigen valkuilen.

Meer informatie, zelfkennis of zelfbewustzijn?

Wil je na het lezen van deze blog meer informatie over gedragsstijlen, drijfveren, denkstijlen, talenten en het verkrijgen van meer zelfkennis en zelfbewustzijn? Neem dan contact op met mij.